Wanneer je opgroeit, leer je uiteenlopende regels. Sommige regels leer je omdat die verboden zijn: daar zij n wetten voor opgesteld. Andere dingen zij n moeilijker te omschrijven, je doet iets wel of niet omdat het zo hoort omdat je gevoel het ingeeft. Maar hoe leer je jouw kinderen waarden en normen te gebruiken? En hoe bepaal je de waarden en normen van je gezin?

Waarden en normen
Waarden zijn opvattingen die voor een grote groep mensen belangrijk zijn en de omgang met elkaar bevorderen. Hierbij kun je denken aan eerlijkheid, vertrouwen en respect voor elkaar en elkaars eigendommen. Hier komen normen uit voort: je liegt niet tegen mensen, discrimineert en steelt niet. Wanneer er oudere mensen in de bus moeten staan en jij hebt een zitplaats, dan maak je voor die persoon plaats. Waarom? Omdat dat zo ‘hoort’. Omdat je respect wilt tonen voor die persoon. Maar wat voor jou vanzelfsprekend is hoeft niet voor een ander te gelden.

Ongeschreven regels
Je kindje komt steeds meer in aanraking met ongeschreven regels. Niet alleen thuis, maar ook op de peuterspeelzaal of het opvangadres. De regels binnen het gezin kunnen verschillen van die van het opvangadres. Dat kan voor verwarring zorgen, want waarom leert je kind thuis zijn speelgoed te delen en is er op de opvang geen sprake van? En hoeveel effect heeft het als je kind thuis leert pas te praten als hij aan de beurt is, wanneer hij op de peuterspeelzaal juist moet zorgen dat hij het hardst schreeuwt om gehoord te worden? Het is goed hier van tevoren met de leidsters over te praten. Zo kun je beter inspelen op het gedrag van je kind en weet je ook waar het vandaan komt als hij zich ineens anders gedraagt. Het is goed om samen met de leidsters een manier te vinden om zowel de gedachten van jou als ouder als die van de (kinder)opvang aan je kind mee te geven.

Hulpmiddelen
Voor je kind kunnen al die ongeschreven regels nogal verwarrend werken. Hij doet zijn vriendjes na en het is misschien juist ‘stoer’ om iets te durven dat leeftijdsgenootjes liever uit hun hoofd laten. Ook wanneer hij dat van huis uit anders meekrijgt.

Bijbrengen van waarden en normen

  • Laat je kind rollen spelen met broertjes, zusjes of vriendjes. Zo leert hij zich inleven in anderen en gaat hij bewuster nadenken over zijn eigen gedrag. Kies er soms ook bewust voor om je kind de rol te geven die hij eigenlijk niet zo leuk vindt.
  • Leer je kind dat er ook andere culturen zijn en dat de gewoonten binnen die cultuur kunnen verschillen van jullie regels, maar dat die regels niet per se slechter zijn. Zo leert je kind mensen waarderen als personen en niet op basis van hun achtergrond.
  • Laat je kind helpen bij klussen in huis, ook als hij dat nog niet helemaal aankan. Je kind krijgt hier doorzettingsvermogen van. Hij leert dat het niet erg is als hij iets niet meteen kan, maar dat het goed is om vol te houden. Denk hierbij aan zijn eigen speel goed opruimen of zijn beker naar de keuken brengen.

Vind je eigen weg
Het is belangrijk dat kinderen uiteindelijk leren met waarden en normen om te gaan van zowel het gezin als de peuterspeelzaal of kinderdagverblijf en de rest van zijn omgeving. Blijf wel altijd communiceren en leg uit waarom je kind speelgoed moet delen en eerlijk moet zijn. Wanneer je kind een helder beeld heeft van de waarden die jij belangrijk vindt, leert hij zich bewust te worden van zijn handelen en daardoor een eigen mening te vormen. Dat zorgt ervoor dat zijn zelfstandigheid en zelfvertrouwen toenemen.